Μουσείο
Μουσείο

Το νησί του Αη Στράτη βρίσκεται στο Βόρειο Αιγαίο, 18 ναυτικά μίλια. νοτιοδυτικά της Λήμνου και έχει περίπου 210 μόνιμους κατοίκους. Για μια περίοδο περίπου 40 χρόνων (1926 – 1967), αποτέλεσε τόπο εξορίας για περίπου 10.000 ανθρώπους. Το Μουσείο Πολιτικών Εξόριστων Αη Στράτη είναι αφιερωμένο στην διατήρηση της μνήμης και στην εμπειρία των ανθρώπων αυτών. Είναι επίσης μια προσφορά στις νεότερες γενεές για να τους θυμίζει και να τους διδάσκει μια πτυχή της σύγχρονης
ιστορία του τόπου μας.    
Το μουσειακό υλικό που εκτίθεται παρουσιάζεται σε θεματικές ενότητες που αφορούν την οργάνωση και συγκρότηση των στρατοπέδων, τον αγώνα για επιβίωση, τις πολιτιστικές δραστηριότητες, την καλλιτεχνική δημιουργία, την συγκρότηση της μορφωτικής και πολιτικής δουλειάς. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει αναπαράσταση σκηνής με αντικείμενα καθημερινής διαβίωσης που κατασκευάσθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στις εξορίες, φωτογραφικά τεκμήρια, εικαστικές δημιουργίες (σκίτσα, σχέδια, χαρακτικά, πυρογραφίες, ελαιογραφίες, συνθέσεις, γλυπτά), που έγιναν από εξόριστους καλλιτέχνες μέσα ή και έξω από τόπους εξορίας. Τα έργα τέχνης που παρουσιάζονται κωδικοποιούν και σημαδεύουν αυτές τις περιόδους και συνιστούν ιδιαίτερο αντικείμενο μελέτης, που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα. Επίσης περιλαμβάνει χειροτεχνήματα, ζωγραφισμένες κάρτες, μακέτες σκηνικών και κοστουμιών από θεατρικές παραστάσεις, σκηνικά, λοιπά υλικά θεατρικών και χορευτικών παραστάσεων, στοιχεία της πολιτιστικής δραστηριότητας που ανέπτυσσαν οι πολιτικοί εξόριστοι για να αξιοποιήσουν δημιουργικά τον ατελείωτο χρόνο τους. Ανάμεσα στο υλικό υπάρχουν μουσικές δημιουργίες των Ν. Μάργαρη και Κ. Τριανταφύλλο εικαστικές δημιουργίες των Χρ. Δαγκλή, Τ. Τζανετέα, Γ. Φαρσακίδη, Γ. Ρίτσου, Βλασίδη, Κατ. Χαριάτη –Σισμάνη, Β. Κατράκη, Κ. Τσακίρη, Χρ. Καγκαρά, Θαν. Κωνσταντινίδη, Α. Τάσσου, κ.ά.
Το αρχειακό υλικό περιλαμβάνει αποφάσεις εκτόπισης, έντυπα αδειών, υπομνήματα, τηλεγραφήματα, κείμενα και σημειώσεις της εσωτερικής λειτουργίας του στρατοπέδου, απομνημονεύματα, φωτογραφίες, εφημερίδες, παράνομο υλικό, αλληλογραφία εξόριστων, αποδελτίωση εφημερίδων και υλικό από την μορφωτική και ιδεολογική δραστηριότητα.  Παράλληλα το Μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη προσβάσιμη στο κοινό και τους ερευνητές με βιβλία και περιοδικά. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει τμήμα της δανειστικής βιβλιοθήκης του Αη Στράτη και έντυπο υλικό που γράφτηκε και χρησιμοποιήθηκε σε φυλακές και εξορίες.